Στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης, και ειδικά σε περιόδους κρίσεων οικονομικής φύσης όπου η κρατική χρηματοδότηση είναι πενιχρή, τα έσοδα των αρχαιολογικών χώρων, ή τουλάχιστον ένα μέρος τους, θα έπρεπε να χρησιμοποιείται για την συντήρηση, ανάδειξη και ανάπλαση των αρχαιολογικών χωρών, καθώς και για την βελτίωση των υποδομών που θα διευκολύνουν τους επισκέπτες και θα αναβαθμίσουν την ποιότητα της εμπειρίας της επίσκεψης. Με αυτό το απλό στρατηγικό σχέδιο διαχείρισης των κεφαλαίων, που στηρίζεται στη λογική «επενδύω χρήματα από τα εισπραχθέντα έσοδα και βελτιώνω τις υπηρεσίες για να αυξήσω την επισκεψιμότητα, άρα και τα μελλοντικά έσοδα», καλείται ένα κράτος ή μια τοπική κοινωνία να αξιοποιήσει την πολιτιστική της κληρονομιά εμπλουτίζοντας το τουριστικό της προϊόν. Κατασκευή ή λειτουργία χωρών ανάπαυσης, τοποθέτηση αυτόματων πωλητών νερού, τοποθέτηση αυτόματου μηχανήματος έκδοσης εισιτηρίων, κατασκευή ή εμπλουτισμός με νέα προϊόντα του πωλητήριου, επιμήκυνση του ωραρίου λειτουργίας του χώρου, προσβασιμότητα σε άτομα με κινητικά προβλήματα, ενημέρωση και συντήρηση των ενημερωτικών πινακίδων, προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου είναι μερικά μόνο από τα μέτρα που διαμορφώνουν αξιοπρεπείς συνθήκες επίσκεψης ενός χώρου και δικαιολογούν την αύξηση των εισιτηρίων.
Ωστόσο, η έναρξη της τουριστικής σεζόν την 1η Απριλίου και η αύξηση των εισιτηρίων όχι απλά δεν συνοδεύτηκε από την απαιτούμενη αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά τουναντίον βρήκε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία να αντιμετωπίζουν τα ίδια και χειρότερα προβλήματα λειτουργίας. 17 Απριλίου 2016, πέντε μέρες μόλις πριν από την αφή της Ολυμπιακής φλόγας, ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας αντιμετωπίζει σημαντικά λειτουργικά προβλήματα.
Το καφέ του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου παραμένουν κλειστά, ενώ δεν υπάρχει κανένα αυτόματο μηχάνημα πώλησης μπουκαλιών νερού. Το υποτιθέμενο και επίδοξο πωλητήριο στη διαδρομή από τον χώρο στο μουσείο, που δεν άνοιξε ποτέ, έχει μισορημάξει.
Τα εκδοτήρια στο μουσείο επίσης δεν άνοιξαν ποτέ κι έχουν ρημάξει. Το αποκορύφωμα όλων, που κάνει κάποιον να αναρωτιέται πραγματικά από πού θα περάσουν οι επίσημοι που θα παρακολουθήσουν την τελετή, είναι τα σκουπίδια παραταγμένα κατά μήκος του δρόμου από τον Πύργο ως και την Πάτρα, πρόβλημα δυσεπίλυτο που ταλανίζει την τοπική κοινωνία για πάνω από ένα χρόνο.
Κατά τα άλλα το εισιτήριο για τον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο της Ολυμπίας αυξήθηκε σε 12 ευρώ (από 9), γεγονός που θέτει το ρητορικό πλέον ερώτημα ποιος καρπώνεται τα οφέλη της αύξησης, και γιατί ένα μέρος τουλάχιστον από αυτά δεν επενδύεται στον ίδιο τον αρχαιολογικό χώρο. Και το αποκορύφωμα όλων, στις 21 Απριλίου, στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ολυμπίας πραγματοποιείται η αφή της Ολυμπιακής φλόγας η οποία θα προβληθεί παγκοσμίως, ρίγη συγκίνηση θα κατακλύσουν τα πλήθη που θα παρευρεθούν και θα την παρακολουθήσουν και η Ολυμπία θα γίνει το κέντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Η περίπτωση της Ολυμπίας δεν αποτελεί παρά ένα απλό παράδειγμα που επαναφέρει στην επικαιρότητα το θέμα της διαχείρισης των κεφαλαίων και των χρηματοικονομικών πόρων και τη σημασία τους για την ανάπτυξη των πολιτισμικών μονάδων σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, όπως είναι στην προκειμένη περίπτωση.
Φταίει η τοπική κοινωνία, οι τοπικές αρχές, η Ολυμπιακή Επιτροπή, η κεντρική διοίκηση, οι επαγγελματίες του τουρισμού, όποιος και να φταίει αυτό που έχει σημασία είναι πως η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών δεν αντιστοιχεί ούτε στην αύξηση της τιμής του εισιτηρίου ούτε σε έναν χώρο του βεληνεκούς της Ολυμπίας.
Τα δυνητικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην τοπική αλλά και εθνική οικονομία του πολιτιστικού τουρισμού θα πρέπει να κινητοποιήσουν τους κρατικούς φορείς να συντάξουν μια στρατηγική πολιτικής με αναπτυξιακούς στόχους.
Η Ολυμπία από μόνη της αποτελεί brand name που δεν χρειάζεται διαφήμιση. Θα πρέπει να μας προβληματίσει το γεγονός πως σε μια εποχή που η σύγχρονη τάση θέλει τα πάντα να μετατρέπονται σε προορισμό και τουριστικό προϊόν και brand name κατασκευάζονται εκ του μηδενός, εμείς αδυνατούμε να αξιοποιήσουμε το ήδη υπάρχον πολιτιστικό μας κεφάλαιο.
* Η κυρία Δημητρία Παπαδοπούλου είναι Δρ. Επικοινωνίας (Πάντειο Πανεπιστήμιο/Πανεπιστήμιο Paris-Est), Διπλωματούχος Ξεναγός, μέλος ΔΣ του Σωματείου Διπλωματούχων Ξεναγών
