Το βιβλίο που χάραξε την πορεία του κόσμου,

αλλά δεν επισημάνθηκε γιατί ο συγγραφέας του δεν είναι αριστερός. Οι αλληλεξαρτήσεις δανειοληπτών και δανειστών με το Σχέδιο Μάρσαλ και ο αναπόφευκτος περιορισμός των δαπανών. Προ καιρού κυκλοφόρησε στα ελληνικά, με καθυστέρηση μερικών δεκαετιών βέβαια, το βιβλίο του Μίλτον Φρήντμαν «Καπιταλισμός και Ελευθερία».

Εκτός του Ινστιτούτου Διπλωματίας του Κολλεγίου Deree και του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών ουδείς άλλος ενδιαφέρθηκε να επισημάνει με κάποια εκδήλωση το σημαντικό αυτό γεγονός. Ένα βιβλίο που χάραξε την πορεία του κόσμου τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια μεταφράσθηκε στα ελληνικά με απίστευτη καθυστέρηση ενώ σχεδόν κανείς δεν νοιάσθηκε να επισημάνει το σχετικό γεγονός. Προφανέστατα, διότι ο συγγραφέας δεν υπήρξε αριστερός ούτε και οπαδός μιας διαστερβλωτικής αντίληψης περί «προοδευτικότητας». Μοιράζετε δηλ. λεφτά σε όσους δεν τα έχουν ουσιαστικά κερδίσει με τον κόπο τους, για να απολαύσετε την ψήφο και την ευγνωμοσύνη τους.

Αντίθετα, το κάθε τι που διατυμπανίζει την ολέθρια, κατά την γνώμη του, επίδραση της ελεύθερης αγοράς και του διεθνούς καπιταλισμού στις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις μετατρέπεται σε cause célèbre (πανηγυρικό γεγονός)  στην Ελλάδα. Και μαζεύει τους γηγενείς σε εντυπωσιακές συνάξεις, σαν τους ιθαγενείς της νήσου Βόρνεο για να πάρουν καθρεφτάκια από τους μεσαιωνικούς θαλασσοπόρους. Κλασσικό παράδειγμα το απίστευτα πρόχειρο και γεμάτο ανακριβείς μύθους πόνημα της Νάομι Κλάιν «Το Δόγμα του Σόκ». Μέγα μπεστ σέλλερ στην ελληνική αγορά με διθυραμβικές αναφορές από λογής παράγοντες και δημόσια πρόσωπα. Τελευταίο φαινόμενο υπήρξε ο Κορεάτης καθηγητής του Καίμπριτζ κι’ ελάχιστα γνωστός πέραν του κύκλου των ασχολούμενων με την οικονομική επιστήμη, Χα – Τζούν Τσάνγκ. Με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «23 Πράγματα Που Δεν Σου Λένε για τον Καπιταλισμο» έγινε είδωλο της ελληνικής περιφερειακής αριστερής κουλτούρας κι’ έφτασε να δίνει διάλεξη στο ...Μέγαρο Μουσικής (!!)

Χωρίς βέβαια το σοβαρό επίπεδό του να έχει την παραμικρή σχέση με τις αστειότητες των μυθοπλασιών της Κλάιν, αδυνατώ να καταλάβω το ιδιαίτερο εκτόπισμα των όποιων θεωριών του Τσάνγκ που οδήγησε τους υπεύθυνους του Μεγάρου Μουσικής να διοργανώσουν ειδική πανηγυρική εκδήλωση για την αφεντιά του και την «Καθημερινή» να του αφιερώσει μια ολόκληρη σελίδα στην Κυριακάτικη έκδοσή της (6 Ιανουαρίου 2013) για να πληροφορηθούμε τις απόψεις του. Δεν είναι ο χώρος εδώ για ανάλυση των απόψεων του Κορεάτη καθηγητή (βλ. σχετ. κείμενό μου στο The Books’ Journal)  αλλά ορισμένα ψήγματα από τις εκτιμήσεις του μπορούν να αναφερθούν. Όταν λέει λ.χ. πως οι έλληνες κακώς κατηγορούνται για χαμηλή παραγωγικότητα μια και εργάζονται περισσότερο από πολλούς άλλους ευρωπαίους και δαπανώνται για την κοινωνική πρόνοια λιγότερα χρήματα από όσα χρειάζονται.

Πως μετριέται όμως το πόσο εργάζεται ένας λαός; Αν κριτήριο είναι οι ώρες απασχόλησης τότε η απασχόληση στον ελληνικό δημόσιο τομέα μοιάζει με το Σύνταγμα του Στάλιν. Καταπληκτικό σε ανθρωπιστικές φραστικές περικοκλάδες αλλά κούφιο σε ουσία καθ’ όσον αφορά την πραγματική του εφαρμογή. Όσοι έχουν περάσει από γκισέ ελληνικής δημόσιας υπηρεσίας γνωρίζουν την βάση του επιχειρήματός μου. Όσο για τις προνοιακές δαπάνες το κύριο πρόβλημα, όχι μοναχά στην Ελλάδα αλλά διεθνώς, είναι πως τα χρήματα κατευθύνονται στο προσωπικό των σχετικών υπηρεσιών και ελάχιστα προς τους παραλήπτες της σχετικής δημόσιας φροντίδας. Ο συσχετισμός ύψους δαπανών και ύψους και ποιότητας υπηρεσιών γέρνει πάντοτε υπέρ των δαπανών διοίκησης παρά υπέρ των σχετικών παροχών.

Τι σχέση επίσης μπορεί να έχουν οι αλληλεξαρτήσεις δανειοληπτών και δανειστών με το Σχέδιο Μάρσαλ που οδήγησε στην ανάκαμψη της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Οι αμερικανοί δεν «δάνεισαν» τότε την Ευρώπη. Διέθεσαν χρήματα για να ανακάμψει. Σήμερα την χώρα μας δανείζουν άλλες χώρες, και τα επί μέρους Κοινοβούλια απαιτούν εγγυήσεις για την επιστροφή των χρημάτων των φορολογουμένων τους.

Σε μια οικογένεια  στην οποία δεν φτάνουν τα λεφτά της για να ζήσει, λύση δεν μπορεί να είναι η αύξηση των εξόδων της. Αν βρεθεί βέβαια η θεία από το εξωτερικό και εξαλείψει τα χρέη της με την κληρονομιά της (Σχέδιο Μάρσαλ) έχει καλώς. Διαφορετικά, ο περιορισμός των δαπανών είναι αναπόφευκτος.

Ανδρέας Ανδριανόπουλος

* Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος υπήρξε για πολλά χρόνια Βουλευτής, Υπουργός και Δήμαρχος Πειραιά. Από το 1994 έχει εγκαταλείψει την πολιτική κι απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, στην ενημέρωση και στον πανεπιστημιακό χώρο.