Οι προϋποθέσεις για να τεθεί ξανά σε τροχιά ανάπτυξης η οικονομία από το β' εξάμηνο. Οι ανησυχίες για την πολιτική παράμετρο και το αίτημα για συνεννόηση.
Tην ώρα που το οικονομικό περιβάλλον επιδεινώνεται και οι μέχρι πρότινος αισιόδοξοι παράγοντες της αγοράς κάνουν «δεύτερες σκέψεις», η κυβέρνηση καλείται να κόψει τον Γόρδιο Δεσμό της αξιολόγησης και του προσφυγικού.
Παρά τα γνωστά υπάρχοντα προβλήματα και το αρνητικό διεθνές περιβάλλον, οι γνωρίζοντες επιμένουν πως -κάτω από προϋποθέσεις- η ελληνική οικονομία θα μπορούσε να μπει σε αναπτυξιακή τροχιά από το δεύτερο φετινό εξάμηνο και το Χρηματιστήριο της Αθήνας να αρχίσει να προεξοφλεί νωρίτερα τις εξελίξεις ανεβάζοντας τις τιμές των μετοχών του.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΧΑ κ. Σωκράτης Λαζαρίδης, μιλώντας την Πέμπτη στην κοπή της πίτας του ΣΕΔ, θεώρησε πως οι επενδυτές πρέπει να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους σε μια δύσκολη εποχή, για την οικονομία, όπου ένα νέο μοντέλο διαμορφώνεται σε Ανατολή και Δύση, μεανεξιχνίαστους παράγοντες. «Η ελληνική οικονομία έχει τα θέματά της, ωστόσο συγκλονιστικός είναι ο τρόπος με τον οποίον αντιδρούν οι αγορές διεθνώς. Σε τέτοιες περιόδους σημαντικός παράγοντας για τους επενδυτές είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας», κατέληξε ο πρόεδρος του ΧΑ.
Το μπαλάκι, λοιπόν, των εξελίξεων πηγαίνει πλέον στην κυβέρνηση και στα πολιτικά κόμματα, που καλούνται να δράσουν πιο γρήγορα, πιο αποτελεσματικά και πιο συναινετικά σε σχέση με το... άδοξο παρελθόν τους.
«Είμαι προβληματισμένος για την οικονομική πορεία της χώρας το 2016. Αρχικά ήμουν πολύ πιο αισιόδοξος καθώς ευελπιστούσα πως οι διαπραγματεύσεις για τη θετική αξιολόγηση της χώρας από τους θεσμούς θα ολοκληρώνονταν γρήγορα και έτσι θα έμπαινε στο τραπέζι το θέμα της ρύθμισης του δημοσίου χρέους. Κάτι τέτοιο θα έκανε την Ελλάδα και τις επιχειρήσεις της περισσότερο ελκυστικές στις αγορές. Δυστυχώς, όμως, οι διαπραγματεύσεις αυτές όχι μόνο έχουν καθυστερήσει, αλλά και δεν φαίνεται ότι θα ολοκληρωθούν σύντομα. Έχει δημιουργηθεί ένα αρνητικό κλίμα που πρέπει σύντομα να αλλάξει».
Αυτά δήλωσε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Κλωστοϋφαντουργών Ελλάδος, κ. Ελευθέριος Κούρταλης, στο Euro2day.gr, απηχώντας τις απόψεις όχι μόνο του συνόλου του επιχειρηματικού κόσμου, αλλά και του ίδιου του υπουργού Οικονομικών, που ως γνωστόν σημείωσε πως «αν η αξιολόγηση φτάσει μέχρι τον Μάιο ή τον Ιούνιο, καήκαμε».
Συμφώνησε φυσικά και ο Έλληνας πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος εξέφρασε την πολιτική βούληση να «τρέξει» την κατάσταση και να επισπεύσει τις διαδικασίες, δηλώνοντας σήμερα στην Αυγή πως τα μέτωπα θα κλείσουν γρήγορα.
Ενισχυτικά με τα παραπάνω ήταν το σχόλιο του κ. Γερούν Ντάισελμπλουμ πριν από το Eurogroup ότι η διαπραγμάτευση δεν έχει εκτροχιαστεί, του Πιέρ Μοσκοβισί ότι μπορούμε να κλείσουμε ως τα τέλη Μαρτίου, καθώς και η δήλωση του Φινλανδού υπουργού Οικονομικών κ. Άλεξ Στουμπ πως ελπίζει ότι η αξιολόγηση θα είναι θέμα εβδομάδων, τα οποία προκάλεσαν θετική αντίδραση και στο Χ.Α.
Προς την ίδια κατεύθυνση άλλωστε βρίσκονται και οι δηλώσεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, κ. Γιάννη Στουρνάρα, σύμφωνα με τον οποίο:
-Η πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος από τους δανειστές θα πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα, για να μπορέσει να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη προς τη χώρα.
-Η ελληνική οικονομία αναμένεται να ανακάμψει στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, αλλά η πρόβλεψη αυτή υπόκειται σε κινδύνους.
-Πρέπει να αποφευχθούν τα λάθη του παρελθόντος, που οδήγησαν σε αδιέξοδο. Κάθε ώρα που αποτυγχάνουμε να ολοκληρώσουμε την αξιολόγηση, το κλίμα επιβαρύνεται.
Πέραν όμως του ζητήματος της αξιολόγησης, η κυβέρνηση θα πρέπει να δράσει γρήγορα και αποφασιστικάκαι στο προσφυγικό ζήτημα, βγάζοντας τη χώρα από πιθανές μεγάλες περιπέτειες.
«Αν μέσα στο δίμηνο Φεβρουαρίου-Μαρτίου η κυβέρνηση μπορέσει να κλείσει με επιτυχία αυτά τα δύο μέτωπα, τότε μπορούμε να ελπίζουμε βάσιμα πως από το δεύτερο φετινό εξάμηνο η πραγματική οικονομία θα μπορεί να τρέχει με θετικούς ρυθμούς, που θα είναι περιορισμένοι στην αρχή και θα ενδυναμώνονται με την πάροδο του χρόνου», δηλώνει γνωστός οικονομικός παράγοντας, επισημαίνοντας πως σε μια τέτοια πορεία θα μπορούσαν να συντελέσουν θετικά:
-Το γεγονός ότι το τρέχον επίπεδο της ζήτησης και του ΑΕΠ της χώρας είναι πολύ χαμηλό, οπότε μια περιορισμένη αύξηση μπορεί να οδηγήσει σε μια αξιοσημείωτη ποσοστιαία άνοδο.
-Υπάρχει ρευστότητα στο εξωτερικό και σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον για επιλεκτικές τοποθετήσεις στη χώρας. Καταλυτικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν οι προοπτικές εξωστρεφών κλάδων (π.χ. τρόφιμα, ξενοδοχεία, λοιπές εταιρείες του ευρύτερου τουριστικού τομέα), οι ιδιωτικοποιήσεις και η διαχείριση των μεγάλων κόκκινων επιχειρηματικών δανείων.
-Τα πολύ χαμηλά επιτόκια διεθνώς και το χαλαρό ευρώ που ευνοούν τον εισερχόμενο τουρισμό και τις ελληνικές εξαγωγές.
-Ο παράγοντας της ψυχολογίας, η βελτίωση της οποίας θα μπορούσε να στηρίξει τόσο την εσωτερική κατανάλωση, όσο και τις επενδύσεις».
Πολιτικό πρόβλημα
Όλοι αντιλαμβάνονται βέβαια τις πολιτικές δυσκολίες που πρέπει να υπερπηδηθούν προκειμένου η κυβέρνηση να ξεπεράσει με επιτυχία τα εμπόδια του μεταναστευτικού και της αξιολόγησης. Και αν στο μεταναστευτικό φαίνεται να υπάρχει κλίμα συναίνεσης μεταξύ τουλάχιστον των περισσότερων πολιτικών κομμάτων στους τρέχοντες χειρισμούς του κ. Μουζάλα, αντίθετα στο κομμάτι της οικονομίας, κάθε άλλο παρά διαφαίνεται στον ορίζοντα ανάλογο κλίμα.
Από τη μια πλευρά, η κυβέρνηση κατηγορεί την αντιπολίτευση ότι δεν εμφανίζεται συναινετική και δεν παρουσιάζει τις δικές της προτάσεις αντιμετώπισης των προβλημάτων (ασφαλιστικό, φορολογικό, δημοσιονομικό).
Και από την άλλη πλευρά, η αντιπολίτευση στηλιτεύει ότι:
1.Τα νέα δύσκολα μέτρα που σήμερα απαιτούνται οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
2.Η κυβέρνηση εξακολουθεί να κάνει το λάθος να επιβάλλει συνεχώς πρόσθετους φόρους και αυξήσεις εισφορών, αφήνοντας ανέγγιχτο το μέτωπο των κρατικών δαπανών (κριτική, την οποία φέρεται να συμμερίζονται και οι ξένοι δανειστές της χώρας).
Σε κάθε περίπτωση, οι οικονομικοί παράγοντες της χώρας δεν επιθυμούν να μπλεχτούν στα πολιτικά δρώμενα της χώρας, ωστόσο σε γενικές γραμμές στο να υποστηρίξουν ότι: α) οι όποιες διαμαρτυρίες των αγροτών και άλλων ομάδων δεν θα πρέπει να γίνονται με τρόπους που πλήττουν το κοινωνικό σύνολο και την οικονομία της χώρας, β) Η κυβέρνηση πρέπει να κάνει την υπέρβαση και να επιχειρήσει να ανταποκριθεί γρήγορα και στις δύο υπάρχουσες προκλήσεις, και γ) αν τελικά η κυβέρνηση δεν τα καταφέρει, τότε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών τουλάχιστον για τους επόμενους μήνες και να δημιουργηθεί ένα ευρύτερο κυβερνητικό σχήμα με σκοπό να... σηκώσει το βαρύ φορτίο και να φέρει τη δύσκολη αποστολή σε πέρας.
Ακραίες χρηματιστηριακές συνθήκες
Η επιδείνωση του επενδυτικού κλίματος κατά το τελευταίο τρίμηνο είναι εμφανής και μεγάλη. H απόδοση (yield) των ελληνικών δεκαετών κρατικών ομολόγων έχουν εκτιναχθεί από το 8% στο 11,47% (στο 0,264% των Γερμανικών), ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. έπεσε κάτω από τα χαμηλά του 2012 με σημαντική υποχώρηση όλων των μετοχών της υψηλής κεφαλαιοποίησης, ενώ οι τραπεζικές μετοχές καταγράφουν, ήδη, απώλειες της τάξεως του 50% ακόμη και σε σύγκριση με τα «ισοπεδωμένα» επίπεδα τιμών στα οποία έγιναν στο τέλος του 2015 οι αυξήσεις των μετοχικών τους κεφαλαίων!
Σε τεχνικό επίπεδο, πολλοί θεωρούν ως σημαντικό επίπεδο στήριξης που δεν θα έπρεπε να χαθεί τα χαμηλά του 2012, ενώ ορισμένοι άλλοι μιλούν για το δείκτη της κεφαλαιοποίησης του Χ.Α. προς το ΑΕΠ, ο οποίος βρίσκεται ακόμη αρκετά υψηλότερα από το χαμηλό του 2012 (ενδιάμεσα ωστόσο έχουν μεσολαβήσει μεγάλες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, κυρίως από τις εταιρείες του τραπεζικού κλάδου).
«Οι μετοχές των τραπεζών συμπεριφέρονται σαν να χρειάζεται μία ακόμη ανακεφαλαιοποίηση», αναφέρει γνωστός χρηματιστηριακός παράγοντας, προσθέτοντας πως «οι τράπεζες με βάση τα σημερινά δεδομένα είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες, ωστόσο η αγορά φοβάται πως μια μεγάλη επιμήκυνση των διαπραγματεύσεων με τους εκπροσώπους των ξένων δανειστών θα μπορούσε να επαναλάβει τη ζημιά που έγινε το 2015 τόσο στις τράπεζες, όσο και στην οικονομία, γενικότερα. Επίσης, δεν είναι καθόλου ωραίο, οι ξένοι να βλέπουν τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών να κατρακυλούν μέρα με τη μέρα, καθώς μπορεί να δοθεί η εντύπωση πως η Ελλάδα αποτελεί έναν... τρύπιο κουμπαρά που χάνεται ό,τι ποσό και να της τοποθετήσει κάποιος επενδυτής.
Η κυβέρνηση οφείλει να επαναφέρει γρήγορα την ομαλότητα στην οικονομία και το ευχάριστο είναι πως έχει κατανοήσει τη σχετική σκοπιμότητα
Οφείλει λοιπόν να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή, να φέρει προς ψήφιση τον νέο αναπτυξιακό νόμο, να προχωρήσει γρήγορα τις ιδιωτικοποιήσεις, να «τρέξει» όσο το δυνατόν ταχύτερα το νέο ΕΣΠΑ, να συνδράμει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Και από την πλευρά τους, οι τράπεζες επιβάλλεται να αντιμετωπίσουν με ταχύτητα και αποφασιστικότητα το καυτό πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, όχι μέσα από νέες ρυθμίσεις λήξεων που θα μεταφέρουν το πρόβλημα στο μέλλον, αλλά μέσα από την είσπραξη μετρητών στα ταμεία τους».
ΥΓ: Υποστηρικτική για τις ελληνικές τράπεζες είναι και η πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ κα Νουί που δήλωσε πως όχι μόνο δεν χρειάζονται πρόσθετα κεφάλαια, αλλά και ότι τα stress tests του 2015 έγιναν με ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια.
