Αυτό τόνισε ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Νικόλαος Βούτσης, ανοίγοντας τις εργασίες του Διεθνούς Συνεδρίου της Εταιρίας Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες, με τίτλο «Λιτότητα και Κοινωνικά Δικαιώματα», που πραγματοποιείται σήμερα στην αίθουσα της Γερουσίας με την υποστήριξη της Βουλής των Ελλήνων.

Όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος της Βουλής, τα κοινωνικά δικαιώματα βρίσκονται στον πυρήνα της ατζέντας αλλά και των αντιπαραθέσεων ενόψει των Ευρωεκλογών.

Ο κ. Βούτσης αναφέρθηκε στη φτωχοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού στη χώρα μας, ακόμη και μεγάλου μέρους της λεγόμενης μεσαίας τάξης, λόγω της εφαρμογής των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής που οδήγησαν στη σαφή οπισθοχώρηση του κοινωνικού κράτους.

Όπως επεσήμανε, «ως νομοθετική και εκτελεστική εξουσία καλούμαστε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της υλοποίησης του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, που ήδη ισχύει και που θα διασφαλίζει τα όρια της αξιοπρεπούς διαβίωσης, της καθολικής πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, που ήδη ισχύει, επίσης, τα τελευταία χρόνια, αλλά πρέπει να υποστηριχθεί, της άμβλυνσης των συνεπειών της παιδικής φτώχειας, της διασφάλισης του δικαιώματος στη στέγαση για όλους, της στρατηγικής κοινωνικής ενσωμάτωσης των μεταναστών, της προώθησης της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων, όσον αφορά ίση αμοιβή για την ίδια εργασία, αλλά και όσον αφορά την ισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση σε θέσεις εργασίας».

Ο Πρόεδρος της Βουλής υπογράμμισε το γεγονός πως «η χώρα μας, δια της παρούσας κυβέρνησης, έβαλε στην ατζέντα της ΕΕ για πρώτη φορά -και ήταν δυστύχημα ότι δεν υπήρχε- τα κοινωνικά θέματα». Όπως επεσήμανε, «ενώ σε άλλα πεδία ζητημάτων υπάρχουν κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές, κανόνες και πλαίσια, επί των κοινωνικών πολιτικών δεν υπήρχε κοινό πλαίσιο και αυτό ήταν μια “αναπηρία” που κατά τη γνώμη μου βρίσκεται στον πυρήνα των αδιεξόδων της ΕΕ».   

Ο κ. Βούτσης αναφέρθηκε και στον ρόλο του ΔΝΤ που μπήκε για πρώτη φορά στην εξίσωση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη. «Ακριβώς επειδή η ΕΕ στα κοινωνικά ζητήματα δεν είχε κοινή πολιτική και δυνατότητα επιβολής κανόνων, θα έπρεπε κάποιος άλλος να τους βάλει στο τραπέζι. Το ΔΝΤ ήταν ο παίκτης που σε όλα τα τραπέζια, με παρούσες όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις, για μια δεκαετία, έβαζε τα κοινωνικά θέματα, δηλαδή έβαζε τους άγριους περιορισμούς πάνω στην κοινωνική ατζέντα» τόνισε.

Ο Πρόεδρος της Βουλής δεν παρέλειψε ν’ αναφερθεί στις κοινωνικές ομάδες που είναι οι πλέον ευάλωτες, όπως οι γυναίκες, οι μονογονεϊκές οικογένειες, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι νέοι, οι μετανάστες, οι Ρομά, οι μακροχρόνια άνεργοι, καλώντας τη Δικαιοσύνη και τους λειτουργούς της να εργαστούν από κοινού με την Πολιτεία για ν’ αντιμετωπίσουν τ’ αποτελέσματα της λιτότητας στα κοινωνικά δικαιώματα.

Όπως επεσήμανε ο κ. Βούτσης, «οι προτάσεις που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης περιέλαβαν και το κεφάλαιο των κοινωνικών δικαιωμάτων. Ήδη, και από την προχθεσινή δεύτερη ψηφοφορία στη Βουλή, έχουν κριθεί αναθεωρητέα τα άρθρα 21 και 22 του Συντάγματος για την κατοχύρωση επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης, για την αναγνώριση δικαιώματος στην υγεία, για την κατοχύρωση βασικών κοινωνικών αγαθών, του δικαιώματος στην εργασία, των συλλογικών διαπραγματεύσεων κ.λ.π.».  

Κλείνοντας την ομιλία του, ο Πρόεδρος της Βουλής εξέφρασε την πεποίθηση πως «όλοι πρέπει να εργαζόμαστε για μία Δικαιοσύνη ισχυρή και ανεξάρτητη. Χρειαζόμαστε δικαστικούς λειτουργούς με φρόνημα υψηλό και σθένος κοινωνικό, που να υπερασπίζονται και να προστατεύουν τους πολίτες».

Χαιρετισμός του Προέδρου της Βουλής στο Συνέδριο της

Εταιρίας Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες

 «ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ»

(Σάββατο 16 Μαρτίου 2019, Αίθουσα Γερουσίας)

Κυρίες και κύριοι,

Έλληνες και ξένοι σύνεδροι,

Είναι τιμή μας που είστε μαζί μας εδώ, στην αίθουσα της Γερουσίας και είναι σημαντικό το γεγονός ότι έχετε βάλει στην ατζέντα σας τα ζητήματα που σχετίζονταιμε την ανάγκη προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων, καθώς βρίσκονται στον πυρήνα της ατζέντας αλλά και των αντιπαραθέσεων ενόψει των Ευρωεκλογών.

Νομίζω ότι αποτελεί κοινό τόπο η ανάγκη και η υποχρέωση υπεράσπισης των κοινωνικών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και στις διεθνείς Συνθήκες.

Παρά ταύτα, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, με την εφαρμογή των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής, διαπιστώνεται σαφής οπισθοχώρηση του κοινωνικού κράτους.

Οι πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα μας – και όχι μόνο – επέφεραν καίρια πλήγματα στα κοινωνικά δικαιώματα, οδηγώντας στη φτωχοποίηση και στον κοινωνικό αποκλεισμό μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ακόμη και μεγάλο μέρος της λεγόμενης μεσαίας τάξης.

Η βίαιη απομείωση του ελληνικού Α.Ε.Π. κατά 25%, γεγονός πρωτόγνωρο σε συνθήκες ειρήνης, δεν θα μπορούσε να μην έχει σοβαρές παράπλευρες απώλειες:

·        Κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, της ευέλικτης εργασίας και της ημιαπασχόλησης

·        Κατακόρυφη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, σε πολλές περιπτώσεις κάτω από τα όρια της φτώχειας

·        Αδυναμία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και κοινής ωφέλειας για πολλούς συμπολίτες μας κ.ο.κ.

Ως νομοθετική και εκτελεστική εξουσία καλούμαστε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε παρεμβάσειςπου στοχεύουν:

·        στην περαιτέρω εισοδηματική ενίσχυση των ατόμων που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας,

·        στη διασφάλιση της προσβασιμότητάς τους σε κοινωνικές υπηρεσίες και αγαθά και

·        στην υποστήριξή τους για την ένταξη ή την επανένταξή τους στην αγορά εργασίας.

Περαιτέρω και ειδικότερα, επιβάλλεται να σχεδιαστούν παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση:

·        Της ενίσχυσης της υλοποίησης του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, που ήδη ισχύει και που θα διασφαλίζει τα όρια της αξιοπρεπούς διαβίωσης

·        Της καθολικής πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, που ήδη ισχύει επίσης τα τελευταία χρόνια αλλά πρέπει να υποστηριχθεί

·        Της άμβλυνσης των συνεπειών της παιδικής φτώχειας

·        Της διασφάλισης του δικαιώματος στην στέγαση για όλους

·        Της στρατηγικής κοινωνικής ενσωμάτωσης των μεταναστών

·        Της προώθησης της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων, όσον αφορά ίση αμοιβή για την ίδια εργασία, αλλά και όσον αφορά την ισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση σε θέσεις εργασίας

Στο σημείο αυτό θέλω να πω πως είναι σημαντικό ότι η χώρα μας, δια της παρούσας κυβέρνησης, έβαλε στην ατζέντα της ΕΕ για πρώτη φορά -και ήταν δυστύχημα ότι δεν υπήρχε- τα κοινωνικά θέματα. Δηλαδή ενίσχυσε την κοινωνική ατζέντα μέσα από την Ειδική Σύνοδο Κορυφής που έγινε στο Γκέντεμποργκ, στο πλαίσιο της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης που είχε ξεκινήσει στη Ρώμη το ’17 και επί διετία συνεχιζόταν, αυτή η ατζέντα ήταν εκτός. Γνωρίζετε ότι ενώ σε άλλα πεδία ζητημάτων υπάρχουν κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές, κανόνες, πλαίσια, επί των κοινωνικών πολιτικών δεν υπήρχε κοινό πλαίσιο και αυτό ήταν μια «αναπηρία» που κατά τη γνώμη μου βρίσκεται και στον πυρήνα των αδιεξόδων της ΕΕ.

Επίσης θέλω να επισημάνω πως δεν είναι παράξενο ότι μπήκε το ΔΝΤ για πρώτη φορά στην εξίσωση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη και στα μνημόνια και στα προγράμματα και τώρα βγαίνει ευτυχώς. Γιατί το έβαλαν; Αυτό που εμείς αποκαλούμε γερμανική Σχολή σκέψης, σκληρής, ακραίας λιτότητας για την Ευρώπη. Γιατί ακριβώς επειδή η ΕΕ στα κοινωνικά ζητήματα δεν είχε κοινή πολιτική και δυνατότητα επιβολής κανόνων θα έπρεπε κάποιος άλλος να τους βάλει στο τραπέζι. Η είσοδος λοιπόν του ΔΝΤ δεν ήταν για λόγους τεχνογνωσίας. Ήταν ο παίκτης που σε όλα τα τραπέζια με παρούσες όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις για μια δεκαετία έβαζε τα κοινωνικά θέματα, δηλαδή έβαζε τους άγριους περιορισμούς πάνω στην κοινωνική ατζέντα.

Οι ανωτέρω παρεμβάσεις οφείλουν ιδιαίτερη στόχευση και συνεκτίμηση για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες που είναι οι πλέον ευάλωτες. Οι γυναίκες, οι μονογονεϊκές οικογένειες, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι νέοι, οι μετανάστες, οι Ρομά, οι μακροχρόνια άνεργοι βιώνουν πιο έντονα τις συνέπειες της κρίσης και τις συνέπειες της άλωσης του κοινωνικού κράτους.

Επομένως, οφείλουμε από κοινού να εργαστούμε για να αντιμετωπίσουμετα αποτελέσματα της λιτότητας στα κοινωνικά δικαιώματα.Οφείλουμε από κοινού να εργαστούμε για δωρεάν πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην ιατρική περίθαλψη,στον πολιτισμό, αλλά και για την πρόσβαση με χαμηλό κόστος στο νερό και την ενέργεια.

Στην προσπάθεια αυτή, ιδιαίτερο ρόλο καλείται να διαδραματίσει και η Δικαιοσύνη και οι λειτουργοί της. Αποτελεί, βεβαίως, κοινή παραδοχή – και είμαι σίγουρος ότι το ζήτημα αυτό θα αναλυθεί και θα συζητηθεί διεξοδικά στο Συνέδριο - ότι τα κοινωνικά δικαιώματα αποτελούν δικαιώματα μειωμένης κανονιστικής δεσμευτικότητας. Παρά ταύτα, τα ελληνικά, όπως και τα ευρωπαϊκά, δικαστήρια έχουν οδηγηθεί σε σκέψεις και αποφάσεις που βάζουν φραγμούς και όρια σε περιπτώσεις που βάλλεται το κοινωνικό κράτος από τις αποφάσεις της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας.

Και είμαι σίγουρος ότι αυτή η νομολογία, είτε ως επίκληση της προστασίας του «κοινωνικού κεκτημένου», είτε ως επίκληση των κοινωνικών δικαιωμάτων σε συνδυασμό με την παραβίαση κάποιου ατομικού δικαιώματος ή της αρχής της ισότητας, μπορεί να γίνει ακόμη πιο τολμηρή, ιδίως όσον αφορά την προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Σε αυτό το πλαίσιο οι προτάσεις που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της συνταγματικής αναθεώρησης περιέλαβαν και το κεφάλαιο των κοινωνικών δικαιωμάτων. Ήδη, και από την προχθεσινή δεύτερη ψηφοφορία στη Βουλή, έχουν κριθεί αναθεωρητέα τα άρθρα 21 και 22 του Συντάγματος για την κατοχύρωση επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης, για την αναγνώριση δικαιώματος στην υγεία, για την κατοχύρωση βασικών κοινωνικών αγαθών, του δικαιώματος στην εργασία, των συλλογικών διαπραγματεύσεων κ.λπ.

Προφανώς και δεν υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι η αναθεώρηση των συγκεκριμένων συνταγματικών διατάξεων μπορεί να αποτελέσει«πανάκεια». Είναι σαφές ότι οι κοινωνικές πολιτικές προϋποθέτουν κοινωνικούς πόρους, όπως είναι επίσης σαφές ότι ο Προϋπολογισμός του Κράτους δεν είναι ανεξάντλητος, γεγονός που καμία αναθεώρηση του Συντάγματος δεν μπορεί παραβλέπει. Πλην όμως, η ενίσχυση των συνταγματικών διατάξεων με συγκεκριμένες διατυπώσεις μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης, προς την ενίσχυση της προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων. Σε αυτή τη συζήτηση που μόλις άρχισε θέλουμε να καλέσουμε και τους εκπροσώπους της δικαστικής εξουσίας, ώστε να συμβάλλουμε όλοι προς το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι όλοι πρέπει να εργαζόμαστε για μία Δικαιοσύνη ισχυρή και ανεξάρτητη. Χρειαζόμαστε δικαστικούς λειτουργούς με φρόνημα υψηλό και σθένος κοινωνικό, πουνα υπερασπίζονται και να προστατεύουν τους πολίτες.Άλλωστε, η πρωτοβουλία διοργάνωσης τους παρόντος συνεδρίου αποδεικνύει έμπρακτα την κοινωνική ευαισθησία των δικαστικών λειτουργών.

Σας ευχαριστώ πολύ