Αρχείο
Ψάχνοντας την ΑΛΛΗ ΧΩΡΑ με την άλλη οικονομία
Κατηγορία: Αρχείο Γράφτηκε από τον/την Chris Εμφανίσεις: 603
Του Μάκη Ανδρονόπουλου
Η ταχύτητα με την οποία τρέχει η καθημερινή ιστορία στην Ελλάδα είναι απίστευτη. Απίστευτα άλλωστε ήταν και τα πράγματα συνέβησαν στη χώρα τους δύο μήνες που πέρασαν από την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην διακυβέρνηση της χώρας.
Η γιορτή, η χαλάρωση, η πρωτοφανής συσπείρωση, το σπάσιμο των στεγανών, η «επίθεση», οι γκάφες, τα σφιγμένα στομάχια, το βάρος που σηκώνει ο Τσίπρας, η νίκη του στη συνάντηση των 8 και οι νέες προκλήσεις… Σήμερα, το Graccident παραμένει πάνω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως άλλωστε και η θεωρία του κ. Σόιμπλε περί «αδύναμου κρίκου» της ευρω-αλυσίδας, που αν φύγει, η αλυσίδα θα καταστεί γερή (ΣΣ: με την Ιταλία σε πολυετή στασιμότητα η θεωρία είναι αστεία). Παρ΄ όλα αυτά, η Ελλάδα εξακολουθεί να πληρώνει και να διαπραγματεύεται, με τη ρήξη να είναι επίσης πιθανή, όσο το «ατύχημα». Οι αγωνίες συνεχίζονται, η οικονομία παραμένει στην κόψη του ξυραφιού λόγω της ξεραΐλας ρευστού και όλοι αναζητούν εναγωνίως την επιστροφή στην … κανονικότητα…
Ένα σχέδιο ανάπτυξης ελληνικής ιδιοκτησίας (HOT DOC 73/ Μάρτιος β΄)
Η ψυχολογική ανάσα που πήρε η ελληνική κοινωνία με την αλλαγή κυβέρνησης ήταν απολύτως αναγκαία, για λόγους ψυχικής ισορροπίας μετά από 8 χρόνια ισοπεδωτικών βομβαρδισμών της με ακραίες αρνητικές πραγματικότητες και μηνύματα (από τις ασύμμετρες απειλές μέχρι την απώλεια εθνικής κυριαρχίας), για λόγους κοινωνικούς (ανθρωπιστική κρίση και κοινωνικό κραχ), για λόγους οικονομικούς (η παραγωγή της χώρας έχει εκθεμελιωθεί), για λόγους πολιτικούς (τη χώρα την κυβερνούσαν ύποπτες και διεφθαρμένες κυβερνήσεις) και για λόγους αισθητικούς.
Η μετεκλογική συσπείρωση γύρω από την κυβέρνηση Τσίπρα καταδεικνύει πως η ψυχολογική ανάσα δεν ήταν αρκετή για να αποκατασταθεί η ψυχική ισορροπία μιας ακραία ταλαιπωρημένης κοινωνίας και ότι χρειάζεται να ανοίξουν μεγάλα παράθυρα για να μπει φρέσκος αέρας στη χώρα. Αυτό είναι το εθνικό καθήκον της κυβέρνησης, να ανοίξει τα παράθυρα, να μπει ο αέρας της πραγματικότητας και να διαλύσει της θολούρες, τις ιδεοληψίες, τις ψευτιές, τις παρανοήσεις, την ημιμάθεια, την στρέβλωση των πάντων… και να κλείσει ερμητικά την πόρτα του φρενοκομείου.
Η χώρα έχει ανάγκη από μία επαρκή βεβαιότητα. Αυτό είναι το εθνικό καθήκον της κυβέρνησης και είναι ότι πιο αριστερό και δημοκρατικό μπορεί να κάνει σε αυτή τη φάση. Η μόνη δύναμη που μπορεί να επιτρέψει στην κυβέρνηση να ανοίξει τα παράθυρα και να κλείσει την πόρτα της σχιζοφρένειας είναι η αλήθεια. Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, τα πολύ δύσκολα… αλλά τώρα είναι το ιστορικό momentum.
Τώρα, δεν είναι η ώρα για πειραματισμούς, ούτε για κοινωνική αγκιτάτσια (αυτό το κάνει το ΚΚΕ). Το καταγράφει άλλωστε και η παγκόσμια ιστορική εμπειρία. Τις προάλλες ο εκδότης Κώστας Παπαδόπουλος μου διηγήθηκε ότι κατά την παρουσίαση του Καταστατικού του κυβερνώντος κόμματος της Βενεζουέλας του Ούγκο Τσάβες, ο πρέσβης της Βενεζουέλας έθεσε το ερώτημα στην ομήγυρη «πότε μπήκε για πρώτη φορά η λέξη σοσιαλισμός σε επίσημο προγραμματικό κείμενο;». Η απάντηση προκάλεσε έκπληξη σε όλους. «Εφτά χρόνια μετά την ανάληψη της εξουσίας!»… Έτσι, εδραιώνονται οι αλλαγές. Έτσι γίνονται στέρεες και έχουν την στήριξη των πολλών στις δημοκρατίες.
Για πρώτη φορά μετά το 2000, η χώρα έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει ένα αναπτυξιακό σχέδιο δικής της ιδιοκτησίας. Εδώ θέλει προσοχή, πρέπει να υπάρξει στρατηγική ανάπτυξης με όρους 21ου αιώνα και επιτέλους, ένα δημοκρατικό, διαφανές και κυρίως ανταποδοτικό κράτος που θα εγγυηθεί την υγεία και την παιδεία για όλους και σε υψηλό επίπεδο.
Όλοι οι διαθέσιμοι πόροι (νέο ΕΣΠΑ, πακέτο Γιούνκερ, πιστωτική χαλάρωση, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.ά.) προϋποθέτουν μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων. Οι ιδιωτικοποιήσεις (με εξαίρεση ελάχιστων τομέων, όπως τα νερά) δεν πρέπει να είναι ταμπού, υπό τον όρο ότι οι συμβάσεις εξυπηρετούν ευρύτερους στρατηγικούς αναπτυξιακούς σχεδιασμούς και κυρίως, υπό τον όρο ότι η χώρα θα αποκτήσει αποτελεσματικές ρυθμιστικές αρχές που θα υπηρετούν το συμφέρον των πολιτών. Αυτά δεν μπορεί να τα κάνει το κόμμα. Δεν έχει την τεχνογνωσία. Το κόμμα πρέπει να ανοίγει δρόμο στην κυβέρνηση, όχι να την τραβάει πίσω.
Η ώρα της ρήξης έφτασε
Η χώρα διαθέτει επιτέλους ένα πρωθυπουργό που παίρνει τα πράγματα πάνω του. Όχι επειδή το είπε ο Στ. Μάνος ή ο Αντώναρος, αλλά επειδή όλοι ξέρουμε πως ο Αλέξης Τσίπρας είχε το θάρρος, μόλις είδε ποιο ήταν το πραγματικό πολιτικό και θεσμικό περιβάλλον στην ευρωζώνη, να πάρει πάνω του όλη την διαπραγμάτευση και να σώσει δυο-τρεις φορές τη χώρα από ένα ατύχημα (Graccident). Και την πήρε, με όπλο ένα λόγο ειλικρινή, αληθινό και ευρωπαϊκό που διαπέρασε το γυάλινο κάλυμμα της υποκρισίας και των φαντασιώσεων της ευρωπαϊκής ελίτ. Αυτό μπορεί να σημαίνει πολλά για το μέλλον, αλλά τώρα η καυτή πατάτα είναι στα χέρια μας. Η ώρα της ρήξης ήρθε και δεν αφορά μόνο τους ξένους δανειστές, αλλά και τον εαυτό μας.
Στις 21 Φεβρουαρίου γράφαμε πως «άρχισε ο ‘‘πόλεμος’’ με τον εαυτό μας», στις 13 Μαρτίου επισημαίναμε ότι έχουμε «δύο βδομάδες για να αποφασίσουμε». Τώρα είμαστε μπροστά στην πραγματικότητα μιας ριζοσπαστικής αλλαγής της χώρας. Η ατάκα του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Βαρουφάκη στην Κρήτη, όταν τον επευφημούσαν οι πολίτες, «να είστε μαζί μας κι όταν θα κάνουμε τη ρήξη» αυτό εννοούσε. Δεδομένου ότι ο πρωθυπουργός έχει πάρει πάνω του το παιγνίδι με τους δανειστές, θεωρούμε επαρκείς τις εξηγήσεις που έδωσε ο αν. υπουργός Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων Ευκλείδης Τσακαλώτος στην εκπομπή U: 1) «Δημιουργούμε ασάφεια στους εταίρους μας σκοπίμως, γιατί πρέπει να ξέρουν ότι είμαστε έτοιμοι για μία ρήξη, αυτό σημαίνει διαπραγμάτευση», 2) Υπενθύμισε τη ρήση του Γ. Βαρουφάκη στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, «αν δεν μπορείς να φανταστείς τη ρήξη δεν διαπραγματεύεσαι» και 3) Δεν γίνεται να αποκαλύψουμε όλους τους τρόπους με τους οποίους διαπραγματεύεται η κυβέρνηση. Δηλαδή, μετά τα όποια λάθη έγιναν, οι άνθρωποι πλέον ξέρουν τι κάνουν. Συνεπώς, θα συνεχίσουν να παλεύουν σκληρά και θα κάνουν το καλύτερο για τους πολλούς και για τη χώρα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι το Grexitκαι το Graccident, αλλά και το νέο φρούτο του διπλού νομίσματος πρέπει να κλείσουν οριστικά ως εκδοχές. Η κοινωνία έχει αρχίσει να κουράζεται και επιθυμεί σταθερότητα και προοπτική.
Ας έρθουμε τώρα στο εσωτερικό μέτωπο και στο επερχόμενο πολιτικό δίλημμα. Οι μεταρρυθμίσεις που εισηγείται η κυβέρνηση στο Brussels Group, ας πούμε ότι περνάνε, αν και τίποτε δεν είναι σίγουρο. Το ερώτημα είναι αν περνάνε στην Ελλάδα; Διότι είναι προφανές ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι προϊόν συμβιβασμού, που ορισμένοι τις εκτιμούν ως παράδοση στους δανειστές, ενώ άλλοι προσπαθούν να ρυμουλκήσουν την κυβέρνηση σε ένα οικονομικό αδιέξοδο, ώστε να συντελεστεί το «ατύχημα» και να οδηγηθεί η χώρα στη δραχμή και η οικονομία στην κολεκτιβοποίηση. Οι δυνάμεις αυτές μπορεί να μην έχουν ανατρεπτική ισχύ, δεδομένου ότι υπάρχουν κοινοβουλευτικές εφεδρείες, όμως αποτελούν ανασχετικό παράγοντα στο μεταρρυθμιστικό έργο που έχει μπροστά της η κυβέρνηση.
Το πακέτο των μεταρρυθμίσεων πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή ως ένα πρώτο βήμα εδραίωσης της εμπιστοσύνης με τους δανειστές, τους θεσμούς της ΕΕ και τις αγορές, αλλά και άρσης της όποιας πολιτικής αβεβαιότητας προκαλεί η φερόμενη ως αριστερή πτέρυγα.
Τώρα είναι η ώρα να σπάσουμε τα αυγά για να γίνει η ομελέτα της ανάπτυξης και η Ελλάδα μια «άλλη χώρα». Όλοι ξέρουμε πως ζούμε στη χώρα της στρέβλωσης των πάντων από τους επιτήδειους που έχτισαν το πελατειακό κράτος της διαπλοκής και της καταλήστευσης του δημοσίου χρήματος και πλούτου από τα οργανωμένα συμφέροντα, μεγάλα και μικρά. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Πρέπει επιτέλους, να χτίσουμε ένα σοβαρό, ανταποδοτικό και διαφανές κράτος που είναι προϋπόθεση για μια σταθερή ανάπτυξη που θα φέρει δουλειές και εισοδήματα.
Όλα τα άλλα είναι αστεία, έως δραματικά επικίνδυνα. Για παράδειγμα, το «να μην κάνουμε ήρωες τους αναρχικούς» που κατέλαβαν το Κόκκινο και μπαινοβγαίνουν στην Κουμουνδούρου, μπορεί να έχει νόημα για τους Ναϊτες της ιδεολογίας, αλλά η Fitch διαπιστώνοντας την απουσία κράτους μας έριξε στα CCC. Και από την άλλη, το 36% δεν ψήφισε μια soft αναρχία, αλλά μια δημοκρατική -επιτέλους- εξουσία. Η αριστεροσύνη δεν θα επιβεβαιωθεί από την ανοχή, αλλά από τις αλλαγές στο τραπεζικό σύστημα, στο πλαίσιο λειτουργίας των ΜΜΕ, των πανεπιστημίων (που φαίνεται πως επιστρέφουν στο φαύλο πασοκικό παρελθόν τους), στην αξιολόγηση κ.ο.κ.
Η ελληνική υπόθεση είναι άλλωστε πολύ κρίσιμη για ολόκληρη την Ευρώπη και την αριστερά διεθνώς. Περιμένουν όλοι το καινούργιο, όχι την διολίσθηση στα αποτυχημένα μοντέλα του παρελθόντος. Η μάχη άλλωστε δίνεται μέσα στο σύστημα. Απ΄ έξω υπάρχει μόνο η Αλβανία του Χότζα.
Θα χρειαστεί συνεπώς να γίνουμε σοβαροί. Το πλαίσιο για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης ψηφίστηκε. Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης θα εφαρμοστεί, όμως, θα πάρει το χρόνο του, γιατί θα χρειαστεί, στο μεταξύ, να επιστρέψουν τα λεφτά στις τράπεζες, οι φόροι στα κρατικά ταμεία και τα δισεκατομμύρια από το εξωτερικό. Δεν θα υπάρξουν νέοι φόροι και εισπρακτικά κόλπα, αλλά θα χρειαστεί το κράτος να έχει τις διαστάσεις που πρέπει. Τι να τις κάνουμε τις πολεοδομίες της διαφθοράς με τους χιλιάδες υπαλλήλους, τώρα που βγαίνει μία άδεια το μήνα; Τι να κάνουμε τα περιφερειακά αεροδρόμια που δεν καλύπτουν τα έξοδά τους, αφού δεν έχουν πελατεία; (ΣΣ: Η σύμβαση υποχρεώνει τη Fraport να φέρνει πελατεία…). Τι θα κάνουμε με τις επιχειρήσεις που έβγαλαν τα λεφτά τους έξω για να μπορούν με σιγουριά να πληρώνουν πρώτες ύλες και προμηθευτές; Θα τις διώξουμε, όπως έγινε με την Βιοχάλκο; … Από την άλλη, δεν μπορεί η Μύκονος και η Σαντορίνη να έχουν μειωμένο ΦΠΑ. Δεν μπορεί οι αιώνιοι φοιτητές να επανέλθουν για να φαίνεται ότι έχουν πληθυσμό τα πανεπιστήμια και να χρηματοδοτούνται με το κεφάλι (που δεν υπάρχει). (ΣΣ: μετά τα 4+2 ας περνάνε ένα μάθημα το χρόνο, αλλιώς … ). Εννοείται ότι πρέπει να εκλογικευτεί και το ασφαλιστικό…
Ο Τσίπρας δεν συμβιβάστηκε με τους δανειστές, αλλά με την πραγματικότητα και το συμφέρον του ελληνικού λαού. Ξέρει πια πως παίζεται το παιγνίδι και δείχνει αποφασισμένος να το παίξει. Δεν πρόκειται να αποποιηθεί την ιστορική ευκαιρία να προχωρήσει στον εκδημοκρατισμό του κράτους και της δικαιοσύνης, στην ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους (υγεία και παιδεία, χωρίς φακελάκια και καθηγητές επιχειρηματίες). Ο ΣΥΡΙΖΑ από την πλευρά του πρέπει να προχωρήσει σε μια νέα ανάλυση της κατάστασης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, των πραγματικών δυνατοτήτων της χώρας και προσδοκιών του λαού. Χρειάζεται απεμπλοκή από τις παιδικές ασθένειες της νέας εξουσίας και κυρίως εξεύρεση στελεχών που κατέχουν τα νέα εργαλεία και την νομοτεχνική τεχνογνωσία της ΕΕ. Η λειψανδρία είναι αισθητή. Χρειάζεται τέλος μια μεσομακροπρόθεσμη στρατηγική που θα υπερβαίνει το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, χρειάζεται μια στρατηγική για την Ευρώπη που θα ενσωματώνει τη νέα εμπειρία. Για να γίνουν αυτά πρέπει να κλείσει το ζήτημα με τους έξω.
… περί επανεκκίνησης της οικονομίας (HOT DOC 72 /Μάρτιος Α΄)
Αφού η αμείλικτη σαφήνεια της γερμανικής ισχύος δεν αφήνει πολλά περιθώρια στην «δημιουργική ασάφεια» να ανθίσει, καλό είναι να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να είμαστε δημιουργικοί και, επιτέλους, αποτελεσματικοί, μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο της πραγματικότητας. Η επικοινωνιακή ρητορική που γίνεται μπούμερανγκ πρέπει να εγκαταλειφθεί.
Τι μπορεί άραγε να βγάλει το στύψιμο της πέτρας; …όταν ανακοινώνονται πολιτικές που προκαλούν το κοινό αίσθημα περί δικαιοσύνης, όταν είναι εμφανής ο αυτοσχεδιασμός των υπουργών και η απουσία συνεννόησης, όταν οι άλλοι τρίβουν τα χέρια τους, καθώς ένας ξυδιασμένος συνδικαλιστής προβάλει ως λάβρος τιμωρός. Τι μπορεί άραγε να βγάλει το στύψιμο της πέτρας; …όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σφίγγει την στρόφιγγα της ρευστότητας και η θεωρία περί μεθόδευσης πιστωτικού γεγονότος προκειμένου να κάνουν οικουμενική με τον Στουρνάρα πρωθυπουργό, γίνεται viral…
Το στύψιμο της πέτρας, μετά από πέντε χρόνια ύφεσης και τις καταθέσεις να έχουν πέσει στο μισό από το 2009, είναι δύσκολη υπόθεση, αν και υπό όρους μπορεί να βγάλει ζουμί. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, δεν αφορά μόνο τους μεγαλοκεφαλαιούχους, αλλά και τους μικροκαταθέτες των ολίγων χιλιάδων ευρώ. Η πρώτη προϋπόθεση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μέσα και έξω είναι η αποκατάσταση του ορθού λόγου που όλοι κατανοούν. Πχ, η συμφωνία με το eurogroup δεν πάει για ψήφιση στη Ελληνική Βουλή, επειδή αυτή αποτελεί παράταση της υφιστάμενης σύμβασης, οπότε ισχύει το μνημόνιο ή δεν ισχύει το μνημόνιο και πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή (με 180;). Άντε τώρα να πείσεις τον πολίτη ότι η δανειακή και το μνημόνιο ανήκουν στο χώρο της «δημιουργικής ασάφειας», άντε να του εξηγήσεις γιατί ψήφισαν οι Γερμανοί την σύμβαση. Δεύτερο παράδειγμα: Πως μπορείς να βγάλεις νέα ομόλογα (plan B) όταν το χρέος δεν είναι βιώσιμο; Και ποιοι θα βάλουν λεφτά όταν πολλά μέλη της κυβέρνησης έχουν ακόμη τα «εκατομμυριάκια τους» έξω; Αυτά τα ερωτήματα συζητάνε προβληματισμένοι πολίτες που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και όχι οι βαστάζοι της διαπλοκής.
Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες και η πίεση που δέχεται η ελληνική κυβέρνηση είναι εξουθενωτική και ενίοτε ύποπτη. Δυστυχώς, η ελληνική τακτική διευκόλυνε την πόλωση. Έπρεπε να ακολουθηθεί η ακριβώς αντίθετη τακτική, να πάμε πολύ μαλακά -να κατοπτεύσουμε το πεδίο της μάχης- για να έχουμε περιθώρια κλιμακούμενης σκλήρυνσης και να εκθέτουμε έτσι τον αντίπαλο στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ως αδιάλλακτο και ταξικά μετωπικό. Τώρα πρέπει να αποδεικνύουμε ότι δεν είμαστε ελέφαντες και το μαρτύριο της σταγόνες μοιάζει να συνεχίζεται.
Η επανεκκίνηση της οικονομίας δεν θα προκύψει από τα 751 ευρώ, τουλάχιστον τώρα. Θα προκύψει από την ηρεμία, την κανονικότητα, την αποκατάσταση θυμάτων της ανθρωπιστικής κρίσης και της ρευστότητας, την ενεργοποίηση του ΕΣΠΑ (αν δεν πάνε πάλι τα λεφτά σε φούρνους, καφέ-μπαρ, κομμωτήρια και αυτοκινητόδρομους). Στο μεταξύ ο Ντράγκι αρχίζει τη μοιρασιά δεκάδων δισ. ευρώ μέσω της πιστωτικής χαλάρωσης και η Ελλάδα είναι στην απέξω.
Οι δομικές αλλαγές (διάβαζε «μεταρρυθμίσεις») που χρειάζεται η χώρα δεν είναι η επαναπρόσληψη όλων των πελατών της ΕΡΤ (ΣΣ: εκεί ξαναπαίρνεις με κοινωνικά και επαγγελματικά κριτήρια, αλλά βάζεις με διαγωνισμό και μισούς νέους με πτυχία τεχνολογίας κλπ), αλλά μια διάταξη που θα περιορίζει τις ενστάσεις της διαπλοκής σε κάθε διαγωνισμό έργων του δημοσίου…
Η ευρωπαϊκή Αριστερά αν είναι να παίξει ένα ιστορικό ρόλο στην πολιτική ολοκλήρωση της Ευρώπης, είναι να τον παίξει εντός ευρώ. Οι συσχετισμοί ισχύος δεν αλλάζουν με εφόδους, αλλά με λαγούμια.