Άρθρο – αποχαιρετισμό στον Μίκη Θεοδωράκη, υπογράφει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία Δημήτρης Παπαδημούλης στη δικτυακή έκδοση της εφημερίδας “Politico”.

Καταθέτοντας το δικό του «αντίο» στον σπουδαίο Έλληνα πρεσβευτή της Ρωμιοσύνης, σύμβολο της Αντίστασης και της Αριστεράς, ο Δημ. Παπαδημούλης αποχαιρετά τον Μίκη Θεοδωράκη στο τελευταίο του ταξίδι.

Το πλήρες δημοσίευμα:

Αποχαιρετισμός στον Μίκη Θεοδωράκη (1925-2021)

του Δημήτρη Παπαδημούλη*

Σήμερα ειδικά, λέξεις αποχαιρετισμού δεν μπορεί κανείς να γράψει εύκολα. Ο πρεσβευτής της Ρωμιοσύνης, ο αντιφασίστας, ο Ζορμπάς, ο αγωνιστής της ειρήνης, ο Έλληνας, ο κομμουνιστής Μίκης δεν είναι πια μαζί μας.
Ο κόσμος του χρωστάει πολλά. Οι Έλληνες του χρωστάμε πολλά. Και όλοι ξέρουν γιατί. Γιατί όλοι έχουν χορέψει με τη μουσική του ή τραγουδήσει τα τραγούδια του. Οι Έλληνες χάρη σε αυτόν έμαθαν τους μεγάλους τους ποιητές, μέσα από τραγούδια του σε στίχους Γιάννη Ρίτσου (Βραβείο Ειρήνης Λένιν 1976), Γιώργου Σεφέρη (Νόμπελ 1963), Οδυσσέα Ελύτη (Νόμπελ 1979), αλλά και Πάμπλο Νερούδα (Νόμπελ 1971). Το 2000 είχε προταθεί και ο ίδιος για βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Ο Θεοδωράκης δεν όρισε μόνο μια εποχή, βγήκε μέσα από την ίδια την εποχή.
Ως νέος, δεν έζησε σε καιρούς δημοκρατίας. Έζησε παρανομία, αντίσταση εναντίον των γερμανών κατακτητών με το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, εξορία, φυλακή, ταπεινώσεις και βασανιστήρια, λογοκρισία, πείνα κι απώλειες. Μετρώντας προς τα πίσω: Πολυτεχνείο, δικτατορία, μετεμφυλιακή Ελλάδα, ξερονήσια, εμφύλιο, κατοχή.
Στο πρόσωπό του ενσαρκώνεται η ίδια η πολιτική ιστορία της Ελλάδας. Η συναυλία του στην πτώση της Χούντας. Η μουσική του για την ταινία «Ζ» του Κώστα Γαβρά, το συμφωνικό έργο που συνέθεσε εξόριστος στη Μακρόνησο και ο εθνικός ύμνος της Παλαιστίνης επί Αραφάτ. Το «Είμαστε δυο, είμαστε τρεις» που τραγουδούσε συνεπαρμένος μαζί με τον κόσμο στις συναυλίες του.

Η μουσική του συντρόφεψε τη ζωή μου από την πρώτη στιγμή που θυμάμαι να έχω ακούσει τραγούδια του, όταν ήμουν 6-7 χρονών. Και όλα τα επόμενα χρόνια, στην εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973, μέσα στη χούντα, κάθε φορά που ψιθυρίζαμε τους στίχους του κρυφά.
Αυτό, γιατί τα τραγούδια του Μίκη απαγορεύτηκαν το 1967, από τη χούντα των Συνταγματαρχών. Δεν απαγορεύτηκαν συγκεκριμένα τραγούδια μόνο, αλλά όλα. Δεν επιτρεπόταν να τραγουδήσεις κανένα από τα τραγούδια αυτά, ούτε καν όσα δεν είχαν πολιτικό περιεχόμενο. Κάποια ήταν ερωτικοί στίχοι των μεγαλύτερων Ελλήνων ποιητών, άλλα ήταν απλώς λυρικά, όλα τους υπέροχα στην ελληνικότητα που απέπνεαν και στο αίσθημα ελευθερίας που αντηχούσαν. Αν σε άκουγαν να τραγουδάς δημοσίως έστω και ένα στίχο τους, αρκούσε για να σε συλλάβουν και να οδηγηθείς στην Ασφάλεια. Εμείς όμως, νέοι μαθητές και στη συνέχεια φοιτητές, τα τραγουδούσαμε κρυφά στις παρέες και στους πρώτους μας έρωτες. Κατά την αντιδικτατορική εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973, τα τραγούδια αυτά, έγιναν για μας πράξη αντίστασης. Τα λέγαμε πλέον ανοιχτά στο δρόμο και ακούγονταν δυνατά από τα μεγάφωνα. Με αυτά οι νέοι, προτρέπαμε τον λαό σε εξέγερση για την πτώση της χούντας.

Αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας, στη συγκέντρωση της Ενωμένης Αριστεράς, όταν εκλέχθηκε βουλευτής από τις λαϊκές γειτονιές του Πειραιά, τον συνάντησα για πρώτη φορά και του έσφιξα το χέρι. Θυμάμαι ακόμη τη μαγνητική του προσωπικότητα και την ταπεινότητα που απέπνεε.
Για τη δική μας τη γενιά που πολιτικοποιήθηκε μέσα στη χούντα, και που ήταν παράνομο να ακούς τη μουσική του Θεοδωράκη, να διαβάζεις ποιήματα του Ρίτσου και του Σεφέρη, ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν η ζωντανή σύνδεσή μας και η ανθρώπινη επαφή μας με την Αριστερά. Έντυσε μουσικά, μορφωτικά και πολιτιστικά την πορεία ολόκληρης της γενιάς μας.
Και προσωπικά, ήταν ο ένας από τους δυο ανθρώπους που με καθόρισαν, την εποχή που ως νέος αναζητούσα τον πολιτικό μου προσανατολισμό, ώστε να στραφώ προς την Αριστερά. Ο άλλος ήταν ο Μανώλης Γλέζος.

Αρκετά χρόνια αργότερα, την εποχή των μνημονίων που γονάτισαν την Ελλάδα, τον επισκέφθηκα στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν για μια σοβαρή περιπέτεια υγείας, μια από τις πολλές που είχε ως το τέλος της ζωής του.
Του έσφιξα το χέρι, προσπέρασε γρήγορα τις ευχές για ανάρρωση και θέλησε να γυρίσει τη συζήτηση στην πολιτική. Θυμάμαι να μας ρωτάει για τα σχέδια του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα, καθώς τότε βαδίζαμε προς τη διακυβέρνηση της χώρας και να δηλώνει, με αυτό το ακατάβλητο πνεύμα αγωνιστή που τον χαρακτήριζε πάντα, την αισιοδοξία του ότι θα είναι γρήγορα και πάλι ακμαίος ώστε να συμβάλλει στον αγώνα της χώρας μας ενάντια στην επιτροπεία της Τρόικας.

Σήμερα ο Μίκης είναι ο Μίκης όλων. Σήμερα, οι ραδιοφωνικοί σταθμοί θα πάψουν για λίγο να παίζουν τα ευκολόπεπτα playlists τους και θα ακουστεί ξανά η μουσική του. Το «Άξιον Εστί» και οι «Mικρές Κυκλάδες».
Συμπυκνώνοντας τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας με τρόπο μοναδικό στον εικοστό αιώνα, με τη μουσική του κατάφερε να ενώσει στο μεγαλείο της τους Έλληνες, καθορίζοντάς μας εθνικά, πολιτικά, αισθητικά και υπαρξιακά. Ακόμη κι εκείνοι που τον καταδίωξαν, γνωρίζουν το έργο του. Ή ίσως ειδικά αυτοί.
Θα τον θυμόμαστε και θα τον τραγουδάμε στο διηνεκές.

*Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία

03.09.2021

Το Γραφείο ΤΥΠΟΥ του ΣΥΡΙΖΑ