Χαρακτηριστικό είναι ότι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ευρωπαϊκό χώρο, παρακολουθούν και προσομοιώνουν ολόκληρο το ευρωπαϊκό σύστημα και τις επί μέρους ευρωπαϊκές αγορές, σχολιάζουν δεικτικά το καθεστώς λειτουργίας των 3 μονάδων.
Στη συνέχεια αναλύονται οι συνέπειες που έχει η συνεχιζόμενη παραμονή των μονάδων αυτών σε καθεστώς δοκιμαστικής λειτουργίας, τόσο για την ΔΕΗ όσο και για τους υπόλοιπους συμμετέχοντες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά Η/Ε.
1. ΔΕΗ
Σύμφωνα με τους Κώδικες της Ελληνικής Αγοράς και του Συστήματος Η/Ε, μονάδες που βρίσκονται σε καθεστώς δοκιμαστικής λειτουργίας δεν δικαιούνται αποζημίωσης από μηχανισμούς ΑΔΙ. Επομένως οι προαναφερθείσες μονάδες της ΔΕΗ δεν έλαβαν καμία απολύτως αποζημίωση από τον ΜΜΑΕ που έληξε στις 30.4.2017. Οι οικονομικές συνέπειες για την επιχείρηση έχουν ως εξής:
Η ΔΕΗ/παραγωγή απώλεσε έσοδα από τον ΜΜΑΕ της τάξης των 45.000 (€/MW/έτος) Χ 400 (MW) = 18.000.000 € ετησίως (400 MW και όχι 800 ΜW της εγκατεστημένης ισχύος, λόγω του άνω ορίου που είχε τεθεί στην ετήσια αποζημίωση μονάδων από τον μηχανισμό που έληξε). Σε επίπεδο καθετοποιημένης επιχείρησης η ΔΕΗ είχε απώλεια εσόδων της τάξης των 18.000.000 Χ 0,15 = 2.700.000 € ετησίως, σύμφωνα με το τότε μερίδιό της στην λιανική αγορά ηλεκτρισμού (στα επίπεδα του 85%). Η απώλεια εσόδων της καθετοποιημένης ΔΕΗ θα ήταν 18.000.000 Χ 0,5 = 9.000.0000 € ετησίως, σύμφωνα με το μερίδιο στόχο του 50% στην λιανική για την ΔΕΗ. Με τον νέο ΜΜΑΕΙ, που πρόσφατα είχε βγει σε διαβούλευση, η αποζημίωση σε €/MW/έτος δεν θα προκύπτει από ρυθμιστική απόφαση, αλλά θα είναι προϊόν δημοπράτησης με ανώτατη τιμή προσφοράς τα 25.000 €/MW/έτος. Άρα, στην χειρότερη περίπτωση (worst case scenario), η απώλεια εσόδων της ΔΕΗ/παραγωγή ετησίως θα είναι 25.000 (€/MW/έτος) Χ 800 (MW )= 20.000.000 €, ενώ για την καθετοποιημένη ΔΕΗ η απώλεια εσόδων ετησίως θα είναι 3.000.000 € για μερίδιο της ΔΕΗ στην λιανική 85% και 10.000.000 € για μερίδιο της ΔΕΗ στην λιανική 50%.
Αντίστοιχοι υπολογισμοί μπορούν να γίνουν, σε μικρότερη βέβαια κλίμακα (λόγω μικρότερης ισχύος) και για τον ΥΗΣ Ιλαρίωνα.
2. Υπόλοιποι Συμμετέχοντες
Μια μονάδα παραγωγής θεωρείται κατανεμόμενη όταν είναι εγγεγραμμένη στο μητρώο μονάδων του ΑΔΜΗΕ και υποβάλλει προσφορές έγχυσης στην αγορά επόμενης ημέρας, Day Ahead Market ή DAM, με βάση τα τεχνικοοικονομικά της στοιχεία. Όταν όμως είναι σε καθεστώς δοκιμαστικής λειτουργίας (commissioning), το όποιο πρόγραμμα λειτουργίας της στην DAM είναι μη τιμολογούμενο (non-priced). Για παράδειγμα, αν η Μεγαλόπολη 5 έχει προγραμματιστεί να λειτουργήσει μια συγκεκριμένη περίοδο κατανομής, δηλ. ώρα της επόμενης ημέρας, σε ισχύ 400 MW, η αντίστοιχη ωριαία έγχυσή της, των 400 MWh/h, έχει προτεραιότητα ένταξης έναντι των ανταγωνιστικών προσφορών έγχυσης των υπόλοιπων θερμικών και υδροηλεκτρικών μονάδων του συστήματος, όπως και των εισαγωγών. Δηλαδή, η έγχυση αυτή εντάσσεται στην DAM, όπως ακριβώς οι εγχύσεις των ΑΠΕ ή των υποχρεωτικών νερών. Επομένως, οι εγχύσεις των μονάδων σε δοκιμαστική λειτουργία προκαλούν συμπίεση (damping) της ΟΤΣ (περίπτωση market distortion, δηλ. παραμόρφωσης της αγοράς), με φυσικό επακόλουθο οι συμμετέχοντες στην αγορά που έχουν χαρτοφυλάκιο στην παραγωγή μεγαλύτερο από το χαρτοφυλάκιό τους στην προμήθεια, δηλ. εκτίθενται στην ΟΤΣ από την πλευρά της παραγωγής τους, πιθανά να ζημιώνονται (περίπτωση των IPP’s, δηλ. τα μέλη του ΕΣΑΗ Protergia, Elpedisonκαι Heron). Επίσης, ενδεχομένως να ζημιώνονται και οι παραγωγοί ΑΠΕ διότι εν δυνάμει μειώνεται η σε πρώτο χρόνο άμεση αποζημίωσή τους από την DAM (αποζημιώνονται στην ΟΤΣ ή το μέσο κόστος της θερμικής παραγωγής, ό,τι προκύπτει μεγαλύτερο για μια συγκεκριμένη περίοδο κατανομής). Επιπλέον επηρεάζεται τόσο η στρατηγική όσο και το αποτέλεσμα της συμμετοχής στην αγορά των IPP’s και των εισαγωγέων. Ενδεχομένως βλάπτονται από την απόρριψη προσφορών τους για μονάδες ή εγχύσεις εισαγωγών, ανταγωνιστικότερες (με τεχνικοοικονομικά κριτήρια προκειμένου για συμβατικές μονάδες παραγωγής και οικονομικά προκειμένου για εισαγωγές) της Μεγαλόπολης 5 ή του Ιλαρίωνα. Δηλαδή, να προκύπτει από την επίλυση της αγοράς μειωμένη ή καθόλου λειτουργία μονάδων IPP’s καθώς και απόρριψη μέρους ή ολόκληρων προσφορών έγχυσης από εισαγωγείς.
Η παραμόρφωση της αγοράς λόγω αδικαιολόγητων μη τιμολογούμενων προσφορών έγχυσης, με ενδεχόμενη βλάβη των IPP’s, είναι προφανής όταν λείπει από την αγορά η στρέβλωση της χρέωσης προμηθευτή υπέρ του ΕΛΑΠΕ. Αποδεικνύεται με σχετικά απλή μαθηματική ανάλυση, ότι και στην τρέχουσα συγκυρία, με παρούσα την στρέβλωση της χρέωσης προμηθευτή, συμμετέχοντες με χαρτοφυλάκιο στην προμήθεια μεγαλύτερο από εκείνο της παραγωγής τους (περίπτωση ΔΕΗ), σε σχέση με συμμετέχοντες για τους οποίους ισχύει το αντίθετο (περίπτωση IPP’s), βελτιστοποιούν το κόστος τους ακολουθώντας ακριβώς αντίθετες στρατηγικές. Ένας συμμετέχων με προφίλ τύπου ΔΕΗ επιδιώκει (ή τουλάχιστον θα έπρεπε) VSMP (Virtual System Marginal Price - Σκιώδης αλλιώς Εικονική ΟΤΣ) κατά το δυνατόν χαμηλότερη, οι δε συμμετέχοντες με προφίλ τύπου IPP’s επιδιώκουν VSMP κατά το δυνατόν υψηλότερη. Κοινός στρατηγικός στόχος και των δύο διαφορετικού προφίλ συμμετεχόντων (ΔΕΗ, IPP’s) είναι η SMP (ΟΤΣ), εξ’ ορισμού μικρότερη από την VSMP, να συγκλίνει κατά το δυνατόν περισσότερο με την VSMP. Άρα, μη τιμολογούμενες προσφορές έγχυσης στην DAM και σε αυτή την περίπτωση ωφελούν την ΔΕΗ και βλάπτουν τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, λόγω ενδεχόμενης συμπίεσης των VSMP και SMP. Ακόμα στερούν την δυνατότητα στους IPP’s και τους εισαγωγείς να διαμορφώσουν μια στρατηγική προσφορών που να οδηγεί σε ευνοϊκότερα για αυτούς αποτελέσματα.
----------------------------------------
Μιχαήλ Κουναλάκης
Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ
Δρ. Αεροδιαστημικής Μηχανικής Πανεπιστημίου MichiganΗ.Π.Α.
Επικεφαλής Μόνιμης Ομάδας Ρυθμιστικού Πλαισίου & Αγοράς
Γενική Διεύθυνση Παραγωγής / ΔΕΗ Α.Ε.
