Κατά 28% μειώθηκε την περίοδο 2009-2014 ο μέσος μισθός. Η κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων συνετέλεσε στη μισθολογική κατάρρευση, σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών
Θλιβερή αποκλειστικότητα καταγράφει η Ελλάδα, καθώς είναι η μόνη χώρα στην ΕΕ που επιμένει να εμφανίζει μείωση του κατώτατου μισθού για την τελευταία 8ετία (2008-2016). Τη στιγμή που οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες επιβλήθηκαν Μνημόνια μετρούν ήδη τις πρώτες αυξήσεις στο ύψος του κατώτατου μισθού, η Ελλάδα βρίσκεται στο -19,5%. Στο επίπεδο αυτό κυμαίνεται η μείωση του πραγματικού κατώτατου μισθού τα χρόνια της κρίσης (2008-2016), με προσμετρημένο και τον αποπληθωρισμό.
Η εικόνα αυτή συμπαρασύρει όλο το φάσμα της οικονομίας, με αποτέλεσμα ο μέσος μισθός να έχει καταβαραθρωθεί την περίοδο 2009-2014 κατά 28%. Σε αυτό το περιβάλλον εντείνεται η φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης, που ήδη αποτυπώνεται σε πληθώρα στατιστικών στοιχείων. Αρκεί, για παράδειγμα, να αναφερθεί πως το 29% του πληθυσμού που το 2008 ανήκε στις μεσαίες και ανώτερες τάξεις, πέντε χρόνια μετά είχε εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας εκείνου του έτους...
Τα στοιχεία που παρουσίασε η καθηγήτρια Οικονομικών και διοικήτρια του ΟΑΕΔ, Μαρία Καραμεσίνη, στο συνέδριο για τις «Συλλογικές Διαπραγματεύσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο και το Μέλλον της Εργασίας», μιλούν από μόνα τους. Στις χώρες όπου εφαρμόστηκαν από την τρόικα σκληρές πολιτικές λιτότητας, δηλαδή σε Λετονία, Λιθουανία, Βουλγαρία, Ισπανία, Ιρλανδία και Πορτογαλία, πλην της Ελλάδας, οι κατώτατοι μισθοί πάγωσαν.
Οπως παρατηρεί η καθηγήτρια, σε αυτές τις χώρες αμέσως μόλις τελείωσε η περίοδος του παγώματος άρχισε να σημειώνεται αύξηση των κατώτατων μισθών. Η Ισπανία, για παράδειγμα, μετρά αύξηση 1,3% στον κατώτατο μισθό, η Ιρλανδία 5,2% και η Πορτογαλία 14,9%, την περίοδο 2008-2016. Η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη εξαίρεση που καταγράφει σταθερά μείωση του κατώτατου μισθού όχι μόνο σε ονομαστικούς όρους αλλά και σε πραγματικούς. «Ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα δεν εξασφαλίζει πλέον προστασία από τη φτώχεια, ενώ αποτελεί προσβολή στην αξιοπρέπεια των νέων», σχολιάζει η κ. Καραμεσίνη.
Η αρνητική αυτή πρωτιά της Ελλάδας δεν είναι τυχαία. Η χώρα μας αποτελεί εξαίρεση και στον μηχανισμό διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού. Ειδικότερα, σε έξι χώρες της ΕΕ δεν υπάρχει καθολικό κατώφλι μισθών, αλλά ισχύουν μόνο κλαδικοί βασικοί μισθοί ή επαγγελματικοί. Στις υπόλοιπες 22 υπάρχει εθνικός κατώτατος μισθός, νομοθετικά κατοχυρωμένος, στη διαμόρφωση του οποίου οι κοινωνικοί εταίροι εμπλέκονται είτε μέσω διμερών διαπραγματεύσεων (π.χ. σε Βέλγιο και Γερμανία) είτε διαβουλευόμενοι με το κράτος, που τελικά αποφασίζει.
Για παράδειγμα, σε χώρες όπως Βουλγαρία, Εσθονία, Τσεχία, Πολωνία, Σλοβακία σε περίπτωση που δεν καταλήξουν σε συμφωνία οι κοινωνικοί εταίροι επεμβαίνει το κράτος. Σε άλλες χώρες οι εταίροι συμμετέχουν σε μια διαβούλευση με πρωτοβουλία του κράτους, που παίρνει και την τελική απόφαση. Η Ελλάδα αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση μονομερούς καθορισμού από το κράτος του κατώτατου μισθού, ενάντια στη θέληση των κοινωνικών εταίρων. Από τη μία η ονομαστική μείωση διά νόμου κατά 22% του κατώτατου μισθού και η εισαγωγή ενός υπερ-μειωμένου μισθού για νέους -13% κάτω από τον γενικό κατώτατο μισθό- και από την άλλη η κατάργηση στην πράξη των συλλογικών διαπραγματεύσεων οδήγησαν την Ελλάδα στη μοναξιά της εργασιακής φτώχειας. «Ο συνδυασμός ενός σχετικά υψηλού κατώτατου μισθού με ένα ισχυρό σύστημα συλλογικών διαπραγματεύσεων αποτελεί τη μεγαλύτερη εγγύηση για τον εργαζόμενο», παρατηρεί η κ. Καραμεσίνη.
Δεν είναι συνεπώς τυχαίο πως ενώ το 2008 το 70,8% του ελληνικού πληθυσμού απολάμβανε εισοδήματα μεσαίων τάξεων, ύστερα από τέσσερα χρόνια (2013) μόνο το 54,2% είχε εισοδήματα που θα μπορούσαν να τον κατατάξουν στη μεσαία τάξη.
Το 50% των μισθωτών αμείβεται πλέον με λιγότερα από 800 ευρώ τον μήνα. Εκατοντάδες χιλιάδες ζουν με μισθούς πείνας στη μερική και εκ περιτροπής απασχόληση: 126.956 εργαζόμενοι αμείβονται με μεικτό μηνιαίο μισθό έως 100 ευρώ και συνολικά 343.760 εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίους μισθούς από 100 έως και 400 ευρώ μεικτά.
Η αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού μειώθηκε κατά 24,7% την περίοδο 2010-2015. Και το 48% των ελληνικών νοικοκυριών διαβιοί πλέον κάτω από το όριο της φτώχειας...
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
